instrukcja

 

CaveSniper

Zespół przyrządów składa się z dalmierza Leica Disto A6 i kompasu zintegrowanego z upadomierzem o nazwie CaveSniper.

CaveSniper wyposażony jest w dobrze czytelny wyświetlacz LCD z podświetleniem, hermetyczny przycisk łatwy w obsłudze w rękawicach, celownik laserowy (nie wolno kierować lasera bezpośrednio w oczy!!!). Obudowa jest aluminiowa, nie hermetyczna. W warunkach jaskiniowych trzeba się o przyrządy troszczyć podobnie jak o aparat fotograficzny.

Kompas mierzy azymut w dowolnej pozycji („do góry nogami” też), przy czym dokładność zachowana jest przy upadzie w zakresie ±60 stopni.

Wyniki pomiaru dalmierza przekazywane są na bieżąco do CaveSniper'a łączem BlueTooth. Tam są gromadzone wszystkie pomiary. Pojemność pamięci wynosi 4000 pomiarów. Pamięć jest typu Flash co zapewnia utrzymanie zawartości pamięci nawet przy całkowitym rozładowaniu akumulatora.

CaveSniper jest obsługiwany jednym klawiszem. Krótkie wciśniecie klawisza przełącza nas pomiędzy różnymi trybami wyświetlacza, natomiast długie (pow 0.5 sekundy) wykonuje pomiar. Trzywierszowy wyświetlacz CaveSniper'a podaje nam wyniki ostatniego pomiaru. Krótkie wciśniecie klawisza przełącza nas na ekran z wyliczonymi składowymi: poziomą i pionowa ostatniego pomiaru. Następny ekran to wartość kąta obrotu Krecika wokół własnej osi (potrzebna do obliczeń), wynik pomiaru inklinacji magnetycznej w danym miejscu, temperaturę i stan akumulatora. Kolejny ekran to Zapis Pomiaru. Długie wciśniecie klawisza zapisuje ostatni pomiar do pamięci. Skasować go możemy w trybie serwisowym (opis później). Ostatni ekran to zapis pomiaru jako domiaru.

W trybie podstawowym widzimy następujące ekrany: (przełączamy się między nimi krótkim wciśnięciem)

Odleg. =23.456 Azymut = 355.9 Upad = 12.0

Przytrzymaj przycisk aby wykonać pomiar

dxy=23.456 dz = 37.9 d12 = 22.5

dxy = składowa pozioma ostatniego pomiaru dz = składowa pionowa ostatniego pomiaru d12 = odległość pomiędzy dwoma punktami mierzonymi z tego samego miejsca. (dwa kolejne pomiary)

Roll = 123.4 inkl. = -65.5 t=11.5 Bat=85%

Roll to kąt obrotu przyrządu wokół dłuższej osi przyrządu inkl. to inklinacja magnetyczna w danym miejscu. Odczyt tej wartości powinien być stały przy różnych ustawieniach CaveSniper'a. t to temperatura wewnątrz CaveSniper'a - może się różnić od zewnętrznej nawet o kilka stopni. Bat - stan naładowania akumulatora.

Zapis pomiaru od 14 do 15 przytrzym-zapis

Przytrzymaj 3 sek klawisz aby zapisać ostatni pomiar do pamięci.

Zapis domiaru 14 do 14:A przytrzym-zapis

Zasada jest taka: najpierw pomiar do następnego punktu w ciągu głównym, potem wykonujemy domiary z danego punktu.

 

Domiary.

Domiary w tym systemie nie muszą być „klasyczne” tzn, lewy, prawy, góra i dół. Możemy je wykonać w kierunku, który jest w danym momencie najistotniejszy. Na przykład w skośnej szczelinie wykonamy je z upadem 45 stopni do najodleglejszego punktu szczeliny. W ten sposób każdy domiar ma swoją odległość, azymut i upad. Podczas importu danych z CaveSniper'a do PC zdecydujemy czy domiary tak wykonane mają być przeliczone na klasyczne, czy tez pozostawimy je wg nowego formatu. Taka postać domiarów daje nam więcej cech charakterystycznych dla danego miejsca jaskini. Domiary są numerowane litera po dwukropku np. 14:A 14:B

 

Pomiary w praktyce.

Włączamy dalmierz i przyciskamy klawisz BlueTooth następnie włączamy CaveSniper'a. Po paru sekundach beepną oba urządzenia, a na wyświetlaczu CaveSniper'a pokaże się napis CONN. Urządzenia nawiązały ze sobą łączność. Wykonujemy pomiar dalmierzem i naciskamy klawisz bluetooth - wynik pomiaru powinien pojawić się na wyświetlaczu CaveSniper'a. Następnie wykonujemy pomiar azymutu i upadu. Wciskamy i trzymamy klawisz CaveSniper'a, naprowadzamy laser na punkt pomiarowy, utrzymujemy go tam min. 3 sekund i puszczamy klawisz. W chwili puszczenia klawisza usłyszymy jedno beepniecie jeżli rozrzut pomiarów spowodowanych drżeniem ręki był większy od 0.5 stopnia, 2 beepnięcia wtedy gdy błąd mieści się w zakresie 0.25-0.5 trzy gdy błąd <0.25. Jeżeli chcemy go zapisać w pamięci to poprzez trzykrotne, krótkie wciśnięcie klawisza przechodzimy na ekran „Zapis pomiaru” i przytrzymujemy klawisz 2 sek. Pomiar jest zapisany. Odrobina praktyki i pomiary idą błyskawicznie. W czasie pomiaru powinniśmy odsunąć maksymalnie od CaveSniper'a dalmierz, który ma elementy magnetyczne, oraz całe inne żelastwo. Poważnym źródłem błędów są akumulatory i baterie, tradycyjne kompasy magnetyczne, stalowe karabinki i inne przyrządy, telefony.

 

 

 

 

Dokładność.

Każdy CaveSniper jest indywidualnie kalibrowany. Nie wymaga kalibracji podczas użytkowania. Dokładność poziomicy wynosi ±1 stopień, kompasu ±1.5 stopnia przy upadzie ±60 stopni. Przy upadzie większym błąd nieznacznie rośnie.

Rozdzielczość obu to 0.1 stopnia. Dalmierz według instrukcji ma dokładność ±1.5mm i zasięg 200m. W praktyce ciągi pomiarowe prowadzone „tam i z powrotem”, lub zamknięte pętle zamykają się z błędem mniejszym niż 0.5%.

Jeśli chcemy poza jaskinią weryfikować poprawność wskazań przyrządu to należy to robić z dala od budynków, torów kolejowych, stalowych ogrodzeń itp. Zanim CaveSniper trafił do jaskini testowany był w parku - miedziane gwoździe wbite w drzewa służyły jako punkty pomiarowe. Przypomnę, że 1 stopień błędu azymutu daje 1.745m błędu na 100 metrach ciągu pomiarowego. 

 

 

 

Akumulator.

CaveSniper zasilany jest akumulatorem Li-Ion 3.6V 950mAh. Można go doładowywać bez efektu „pamięci”. W pakiecie mamy uchwyt na 4 akumulatory AA z których możemy doładować urządzenie w czasie akcji. Czas pełnego ładowania wynosi 3h. Jeśli wyświetlacz miga w czasie pomiaru oznacza to rozładowanie akumulatora. Należy zakończyć pomiary i wyłączyć CaveSniper'a albo go doładować. Nieużywany przyrząd należy przechowywać w stanie 50% naładowania. W praktyce jedno ładowanie wystarczyło na całą wyprawę zespołu Mariusza Poloka do Albanii, gdzie wyeksplorowano i skartowano kilkanaście nowych  jaskiń.

 

Tryb serwisowy.

Aby wejść w tryb serwisowy trzeba włączyć CaveSniper'a trzymając wciśnięty klawisz pomiaru. Po kilkunastu sekundach na wyświetlaczu pojawi się napis Statystyka. W trybie serwisowym dostępne są następujące dane i funkcje:

• Statystyka:

  • Długość ciągu

  • Deniwelacja

  • Koniec względem początku - Odległość i Azymut ostatniego punktu względem zerowego.

  • Max względem początku - Odległość i Azymut punku maksymalnie odległego od punktu zerowego.

  • Połowa względem początku - Odległość i Azymut punku będącego w połowie ciągu względem zerowego
    (wygodne jeśli mierzymy metodą „tam i z powrotem”).

• Odczyt punków. Krótkie wciśnięcie przełącza nas na widok kolejnych punktów.

• Kasowanie ostatniego punktu.

• Kasowanie wszystkich danych.

• Odczyt czujników. Potrzebne w procesie kalibracji.

• Napięcia. Potrzebne do celów serwisowych.

 

 

 

W Trybie serwisowym CaveSniper jest widoczny dla PC lub pocketPC i można importować dane z urządzenia do komputera.

 

 

PocketPC

Program CaveEplorer umożliwia odczyt danych z CaveSniper'a i zapis do zbioru w formacie txt, dat (Compass), plt(OziExplorer), Kml(maps.google.com) i DXF, podgląd w trzech rzutach oraz w rzucie bocznym rozwiniętym. Możliwy jest odczyt ze zbioru txt oraz dat i nakładanie zbiorów na siebie. W ten sposób możemy przygotować pliki ze znanymi partiami i na bieżąco w czasie wyprawy śledzić rozwój nowych partii.

CaveExplorer działa również poprawnie na PC.

Instalacja wymaga wprowadzenia CaveSniper'a w tryb serwisowy (włączamy trzymając wciśnięty klawisz pomiar), zarejestrowania go jako urządzenia BlueTooth (PIN 0000), oraz przyporządkowania temu urządzeniu portu COM.

Dostępny jest wybór języka oraz jednostek (metry, stopy). Wersje językowe są w pliku typu XML tak że bardzo łatwo jest stworzyć nową wersję.

 

 

Plik Otwórz

Możliwe jest otwarcie dwóch typów plików : Txt i Dat

Plik Dodaj

Służy do nakładania ciągów pomiarowych na siebie. Pliki powinny mieć przynajmniej jeden punkt pomiarowy wspólny ( o takiej samej nazwie ) lub oba pliki są typu Txt i mają zdefiniowane współrzędne GPS punktów startowych.

Jeśli dodamy do siebie dwa zbiory o zdefiniowanych współrzędnych otworu, ale nie mające punktów wspólnych to wyświetlone zostaną one w rzeczywistym położeniu względem siebie.

 

Plik Zapisz.

Zapisuje dane do zbioru. Do wyboru jest sześć typów pliku:

Txt – plik tekstowy. Możemy otworzyć go dowolnym edytorem tekstu i zmienić na przykład nazwę jednego z punktów.

Dat – (Compass) Przy zapisie do pliku Dat domiary nowego typu (Odległość azymut,upad) są przeliczane na klasyczne (lewy, prawy, góra dół);

Plt – ścieżka dla OziExplorer.

Kml – plik dla maps.google.com

Dxf – popularny format dla programów CAD. Pełna postać 3D z domiarami.

srv – Walls.

 

Aby wyeksportować do pliku Plt lub Kml trzeba przyporządkować danym pomiarom współrzędne punku zerowego. Należy:

 

• Otworzyć zbiór txt lub dat.

• Wejść w Plik PozycjaGPS.

• Kliknąć Pobierz Z GPS jeśli jesteśmy w terenie lub Odczyt Ze Zbioru jeśli już wcześniej zapisaliśmy współrzędne otworu.

• Jeśli widzimy właściwe współrzędne to klikamy OK. Jeśli teraz zapiszemy plik do txt to przyporządkowana pozycja zostanie zapamiętana w zbiorze txt na stałe.

 

Plik Prefix.

Dodaje lub kasuje literowy prefiks poprzedzający numery wszystkich punktów. CaveSniper numeruje punkty cyfrowo. Aby odróżnić ciągi od siebie konieczne jest nadanie im prefiksu.

 

Plik Pozycja GPS.

CaveExplorer pracuje w systemie WGS84.

Po wejściu w Plik.GPS mam trzy możliwości aby nadać współrzędne:

- ręcznie wypełnić wszystkie pola (stopnie , minuty, sekundy)

- odczytać pozycje z wcześniej zapisanego zbioru.

- pobrać współrzędne z modułu GPS.

 

 

 

 

 

 

 

W widoku txt mamy skorelowane okno z danymi. Zaznaczony punkt lub odcinek jest automatycznie centrowany w pozostałych widokach.

Widok XY czyli plan. Możemy dowolnie zmienić skalę, zaznaczyć któryś z pomiarów lub punktów, odczytać dodatkowe informacje o punkcie pomiarowym. Dostępne są również widoki Rzut SN, Rzut WE i boczny rozwinięty.

Odczytany z CaveSnipera ciąg pomiarowy możemy uzupełnić o prefiks odróżniający dany ciąg od innych.

 

 

 

Sniper Wyszukaj

Przegląda porty COM w poszukiwaniu CaveSnipera. CaveSniper powinien być w trybie serwisowym. Powinien być sparowany z pocketem i mieć przydzielony port. Nie zapomnijmy włączyć BlueTootha.

Jeśli program znajdzie CaveSnipera to w menu pojawi się SniperComX.

 

 

Sniper ImportDanych

Służy do pobrania pomiarów z CaveSnipera. Będzie słychać bipanie w czasie pobierania danych.

 

 

Aby obejrzeć jaskinię w OziExplorerze to robimy zapis pliku z przyporządkowaną pozycją GPS wybierając odpowiedni typ pliku. Potem musimy go przenieść do katalogu \OziEplorer\Data.

Otwieramy OziExplorer. Klikamy File TrackLog LoadTrackFile.

Ciąg pomiarowy powinien pojawić się na mapie (trzeba wczytać odpowiednia mapę).

 

Możemy ją też obejrzeć na http://maps.google.com/.

Otwarty plik zapisujemy w formacie KML.

Musimy mieć konto na google i być zalogowanym.

Klikamy na zakładkę MojeMapy i UtworzMojaMape.

Następnie Importuj.

Wybieramy zbiór KML i klikamy Przekaż na serwer.

Mapa powinna się sama ustawić na właściwą pozycję.

Widać ciąg główny i boczne, bez domiarów. 

 

 

 

 

 

 

 

GPS w praktyce:

Podchodzimy do otworu. Włączamy Pocketa i uruchamiamy program. Wchodzimy w Plik.PozycjaGps. Klikamy Pobierz z GPS. Czekamy, aż pojawią się współrzędne. Wykonujemy zapis do zbioru. Możemy wyłączyć Pocketa.

Mierzymy jaskinię. (instrukcja CaveSnipera)

Włączamy CaveSnipera w tryb serwisowy. Ponownie włączamy Pocketa, włączamy BlueTootha i uruchamiamy program. Klikamy Sniper.Wyszukaj a następnie Sniper.ImportDanych. Pomiary pojawią się w oknie txt. Możemy nadać pomiarom prefix literowy dla łatwiejszego odróżnienia pomiarów od siebie.

Wchodzimy w plik.GPS. Klikamy OdczytajZeZbioru, wybieramy właściwy wcześniej zapisany zbiór i następnie OK.

Następnie wchodzimy w Plik.Zapisz i nadajemy pomiarom nazwę.

Pomierzony ciąg jest zapisany z nadaną otworowi pozycją GPS.